Teško je zamisliti sve one koji su prolazili ovuda ostavljajući svoj mali trag u ovoj banatskoj prašini. Postoje, pak, deca koja su svetlost dana prvi put ugledala u Starčevu nesvesna da će ih njihov životni put odvesti mnogo dalje od male seoske sredine kakva smo nekad bili. Čest je slučaj da  baš pojedinci rođeni i potekli iz nekog mesta odu iz njega ne osvrćući se. Opijeni slavom ili s druge strane namučeni borbom za egzistenciju, isti zaborave na rodni kraj, utope se u drugi prostor i srode s ljudima koji tamo žive. Veću privrženost mestu i lokalpatriotizam mogu iskazati pridošlice, ljudi čiji su koreni daleko od naselja u kom su se kasnije nastanili. Na nama je da se sećamo i jednih i drugih, bez obzira na to ko su i odakle su i da istaknemo njihovu neraskidivu vezu sa Starčevom stečenu rođenjem ili životom u njemu. Ovaj tekst upravo to ima za cilj.

            Jedna od značajnih ličnosti pančevačke istorije je Ignjat Barajevac. Iako rođen u Bavaništu 1793. godine, čitav svoj vek proveo je u Starčevu. Barajevac je umro kao bogat čovek, juna 1836. u 43. godini. U našem mestu živeo je sa svojom suprugom Katarinom. Imovina mu je bila prilična i nekretnine su se nalazile u Pančevu i Starčevu. U gradu je posedovao dve gostionice a pored toga bio je vlasnik 21 lanca livada. Ostalo imanje mu se nalazilo u Starčevu i to: kuća pod brojem 89 sa tekstilnom prodavnicom, gostionica pod brojem 312, dve suvače pod brojem 346 i dva lanca voćnjaka. NJegova najveća zasluga tiče se obezbeđivanja kapitala za osnivanje gimnazije u Pančevu. Godine 1836. u oporuci je namenio deo svoga poseda “Fondu pančevačkih gimnazijskih škola“. Mermernim spomenikom postavljenim kraj kapele na pančevačkom Starom pravoslavnom groblju Barajevcu je 1874. godine iskazana javna počast. Na njemu zlatnim slovima piše: “Pančevačkom građaninu i osnovatelju pančevačke đimnazijalne zaklade Ignjatu Barajevcu umrlom 8. juna 1836. Priznanje naroda“.

            Matične knjige starčevačke katoličke crkve beleže da je davne 1852. godine u Starčevu rođen Franc Gec, sin Johana i Alojzije. O Johanu ili Jovanu Gecu, veterinaru i nastavniku, Srpski bibliografski rečnik kaže da je rođen 1816. u Kovinu, a da je preminuo 1877. u Šapcu. Naime, porodica Gec je nakon života u Starčevu prešla u Srbiju gde se Jovan zaposlio kao veterinar. On je bio nadaleko poznat u svom poslu, napisao je prvu veterinarsku knjigu na srpskom jeziku koja se  zvala “Hipologija“, a  štampana je 1862. godine. Publikaciju je pohranila je i Digitalna Biblioteka Matice Srpske. Pun naziv knjige glasio je “Hipologija: nauka o konjima, konja poznavati u njegovom zdravom i bolestnom stanju, soju i negovanju, znati s njim postupati i kad se razbole leka mu dati itd., a pritom sa malim dodatkom uz pojedine bolesti doznati i lečenje rogate marve kao i ovaca i svinja“. Kao izdavač knjige potpisana je Knjažesko srpska knjigopečatnja. Deca i unuci Jovana Geca nastavili su njegovim stopama dostignuvši sam vrh u profesijama kojima su se bavili.

Akademik prof. dr Vasa Butozan rođen je 5. decembra 1902. u Starčevu u ratarskoj porodici. Gimnaziju je završio 1921. godine u Pančevu, potom apsolvirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu, a na Veterinarskom fakultetu u Zagrebu diplomirao 1930. gde je i doktorirao naredne godine. Za šefa Odeljenja za veterinarsku epidemiologiju u Higijenskom zavodu u Banjaluci postavljen je 1934. Tamo je i ostao do odlaska u partizane 1941. Nakon rata, na Poljoprivrednom fakultetu u Sarajevu izabran je za redovnog profesora za predmet Veterinarstvo, a 1950. za redovnog profesora Veterinarskog fakulteta u Sarajevu. Na toj dužnosti je ostao do penzionisanja 1966. godine. Bio je direktor Naučno-istraživačkog i dijagnostičkog instituta Veterinarskog fakulteta u Sarajevu i prvi rektor Univerziteta u Sarajevu. Prvi predsednik Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine postaje 1966. Dvaput je biran za dekana Veterinarskog fakulteta u Sarajevu, uređivao je više veterinarskih časopisa, redakciju Enciklopedije Jugoslavije za Bosnu i Hercegovinu, bio je član redakcija “Veterinarskog glasnika“, Poljoprivredne enciklopedije“ i dr. Preminuo je 1974. godine otkad Veterinarski institut Republike Srpske u Banjaluci s ponosom nosi njegovo ime.

            Životni put Franje Radočaja počeo je njegovim rođenjem 1902. godine u siromašnoj porodici u Starčevu, gde je završio osnovnu školu. U osvit Prvog svetskog rata on je u Pančevu upisao Gimnaziju i nakon četiri godine maturirao. Posle srednjoškolskog obrazovanja izučio je soboslikarski i firmopisački zanat. Godine 1921. postao je vanredni učenik Umetničke škole u Beogradu, a naredne godine upisuje Kraljevsku umetničku akademiju u Zagrebu. Profesori su mu bili čuveni Tomislav Krizman i LJubo Babić. Po završetku Akademije vratio se u Pančevo. Tih godina radio je u Pančevu i Vršcu, gde je otvorio i svoju prvu samostalnu izložbu. Od tridesetih Radočaj je živeo u Beogradu u teškim materijalnim uslovima. Izlagao je u Novom Sadu i Osijeku 1933., a 1940. godine ima svoju prvu samostalnu izložbu u Beogradu. Iduće godine je zaposlen na mestu nastavničkog pripravnika u Školi primenjene umetnosti. Potom je usledio Drugi svetski rat, veoma mukotrpan period za Radočaja obeležen uništenjem njegovog ateljea prilikom nacističkog bombardovanja Beograda, a zatim i dugogodišnjom nemaštinom. Postavljen je za profesora Škole primenjene umetnosti 1947. Iako već veoma narušenog zdravlja, nakon rata sa studentima odlazi i na radne akcije. NJegova poslednja izložba “Omladinska pruga Šamac-Sarajevo“, bila je priređena 1947. godine u Sarajevu. Preminuo je u Beogradu marta 1948. godine.

Dalibor Mergel