Svako mesto u banatskoj ravnici može da se pohvali svojom bogatom istorijom, tradicijom i specifičnim običajima, koji ga izdvajaju od ostalih sredina, a opet na poseban način uklapaju u šarolikost naše nizije.

Kroz istoriju su se mnogi naši istoričari i etnolozi bavili ovim krajevima. Proučavajući i temeljno istražujući prošlost vojvođanskih naselja, oni su ostavili budućim generacijama vrednu istorijsku građu. Proširenje te građe, prikupljanje novih podataka i temeljnija istraživanja za svako mesto ponaosob, ostavljena su u amanet istoričarima i etnolozima našeg vremena. Tako su mnoga banatska mesta svoje prve monografije dobila relativno skoro.

Starčevo još uvek ne može da se pohvali iscrpnom istorijskom monografijom, već se zapisi o Starčevu uglavnom nalaze u različitim publikacijama i istorijskim izvorima koji se bave globalnim proučavanjem ovih prostora. Neki od fragmenata bogate starčevačke povesnice mogu se naći u radovima Srete Pečinjačkog, Miloša Ratkovića, Jovana Erdeljanovića, Stjepana Krpana...

Akademik Jovan Erdeljanović, jedan od najčuvenijih srpskih etnologa, bavio se u svojim radovima etničkom strukturom stanovništva Balkana. Ovaj Pančevac u svom dugogodišnjem istraživačkom radu svakako nije zaobišao svoj rodni kraj. Delo u kojem se Erdeljanović pozabavio etnološkim karakteristikama Banata, a samim tim Pančeva i okolnih mesta, jeste knjiga "Srbi u Banatu", objavljena 1986. od strane Matice srpske, tj. njenog Odeljenja za društvene nauke u Novom Sadu.

U ovom i narednom broju "Starčevačkih novina" navodimo deo iz knjige u kom se iznose istorijske i etnološke specifičnosti Starčeva. Valja napomenuti da se zapisi baziraju na Erdeljanovićevim terenskim istraživanjima rađenim u Starčevu u jesen 1922. godine.

Sledeći navodi nalaze se na stranama 203. i 204. gore navedene knjige:

"Predanja o naselju - Po kazivanju deda Vase Živanovića, Starčevo je bilo najpre na mestu Vinogradine. Ime selu - Starčevo, došlo je po jednom starcu, baštovanu koji se tu prvi nastanio, a oko njega se zatim naselilo selo. Naseljeno je još pre Pančeva, samim Srbima. Kada je Marija Terezija naseljavala Nemce, oni su naseljeni u dva sokaka i oni su zajedno, sve dvoje i dvoje, dobili zemlju. Među njima su tada bila naseljena samo dva Srbina ("Ackov" - Đurišići, od kojih sada nema muškog roda). Na Đurđevcu je nekad, veoma davno, bilo mađarsko selo. Crkva i veliki broj bunara se i sad poznaju. I po Verovcu su nekad bila naselja. Naselja su se nekad mnogo premeštala. Razni tragovi privremenih naselja po atarima seoskim, a zatim i uspomene na davnašnja vremena u narodu, pokazuju kako su svud ovuda naselja bila vrlo promenjiva, privremena: često menjala mesta, jamačno usled neprekidnih ratova i upada neprijateljskih kroz toliko vekova. Srbi su bili znatno malobrojniji i vrlo siromašniji u poređenju s Hrvatima i Nemcima u Starčevu, koji su imali po sesiju i do dve sesije zemlje. Ali je njih alkoholizam jako upropastio, tako da su brojno izostali iza Srba, a njihova brojna vrlo mnoga imanja prešla su u srpske ruke. I sad piju mnogo. Inače su vrlo uredni i, po priznanju samih Srba, vredniji su, uredniji i tačniji od Srba. U Starčevu Srpski, ili Donji kraj gotovo nigde nema patosa u sobama (pod od dasaka), dok u hrvatsko-nemačkom Gornjem kraju svud ima patosa.

(nastaviće se)